Nieuws voor op de voorpagina: Het milieu

Van incidenten naar een milieubeleid

In 2007 begon ik bij BMD Advies. Op dat moment was het milieubeleid ‘volwassen’ geworden. Het milieubeleid is opgezet in de jaren 70 als gevolg van de bodemvervuiling in Lekkerkerk. Deze en andere incidenten zorgden ervoor dat wereldwijd werd nagedacht over de uitstootnormen, lozingsnormen en het gebruik van milieuschadelijke stoffen. DDT is bijvoorbeeld een fantastisch bestrijdingsmiddel tegen insecten, maar het bleek kankerverwekkend. Sinds 1973 is dan ook het gebruik van DDT verboden. Maar 45 jaar later vinden we het nog steeds in de eieren van weidevogels. Zelfs nu nog. De wetgeving rondom asbest is ook een goed voorbeeld. Gaandeweg maakt de overheid meer beleid en stelt meer en strengere (emissie)normen op.

Milieubeleid in 2007

In 2007 was het wel duidelijk wat je wel en niet moest doen met veel erg gevaarlijke stoffen. Er waren ook niet zoveel grote incidenten in Nederland. Dus als klant hield je je vooral bezig met het aanvragen van een milieuvergunning. Op dat moment waren er op het gebied van milieu geen grote (zichtbare) problemen.

Een vergunningaanvraag was in 2007 ook een stuk kleiner. Tegenwoordig lever je twee keer zo veel informatie aan, maar anno nu gelukkig wel digitaal. Je moet meer uitleggen per aspect en zijn er meer aspecten bijgekomen. Dit terwijl de duur van de aanvraag van een milieuvergunning altijd hetzelfde is gebleven: lang. Dit is natuurlijk alleen als het gaat over een milieuvergunning met een uitgebreide procedure, dus wanneer het niet milieuneutraal is.

Vergunning aanvragen ná een verandering

Toen ik net begon was de algemene teneur om eerst de verandering te realiseren en daarna BMD Advies te bellen om dit te legaliseren. Want “Oh, ja ik heb nog een vergunning nodig voor iets wat ik al gerealiseerd heb”. Toen was het een uitzondering als je eerst een vergunning wilde aanvragen, wachtte totdat de vergunning er was en daarna de verandering doorvoerde. Dit is 180 graden gedraaid. De klanten die een vergunning veel te laat aanvragen, zijn nu op één hand te tellen. Je komt er ook in de media niet meer mee weg. Als je dingen verandert zonder vergunning en de buren hebben er last van, dat is een te groot risico voor heel veel directeuren of eigenaren. Die zien dat echt niet zitten, en terecht. Daarom is het ook veel belangrijker geworden dat het tempo hoog blijft in het vergunningsproces. Je wil niet eindeloos blijven wachten totdat je die kans in de markt kan benutten.

Ook is er veel veranderd in de manier waarop de vergunningaanvraag wordt opgesteld. Je ziet het vaak gebeuren bij een generatiewissel, zeker als het een familiebedrijf is. De oprichter heeft het bedrijf bijvoorbeeld in de jaren 60 of jaren 70 opgericht. In die tijd kon je nog vragen aan de ambtenaar of gemeente of deze langskwam. Mondeling kreeg je dan akkoord en kon je beginnen met bouwen. Dat is een hele andere tijd. Maar die mensen zijn gewend dat het op die manier ging.

De jonge generatie neemt het over en die kan niet even bellen of de gemeente langskomt voor een mondeling akkoord. Want die generatie (en de gemeente nu) wil juist het papiertje. Als een andere handhaver langskomt, krijgt de klant de deksel op zijn neus. Incident? Wie is er verantwoordelijk? Niet de ambtenaar en niet de overheid, zeker niet. Dan is het bedrijf verantwoordelijk en zonder vergunning sta je 3-0 achter.

Milieu anno 2021

In 2021 zijn de standaard milieuregels wel duidelijk, bijvoorbeeld over zware metalen. Nu wordt er gekeken naar plastics en ZZS (Zeer Zorgwekkende Stoffen). Dat zijn stoffen die heel lang in het milieu blijven. Willen we dat eigenlijk wel? We merken dat ook bij klanten. Voornamelijk als het om ZZS gaat. Voorheen kon je bijvoorbeeld veel verschillende stoffen als coating op metaal gebruiken.  Nu moet je heel actief op zoek naar die ene verf of coating waar geen ZZS als oplosmiddel of additief inzit. Dus moet je op zoek naar alternatieven.

Dagelijks in het nieuws, maar toch een capaciteitstekort

Wat je ook inmiddels merkt, is dat er aan de andere kant een capaciteitstekort is. Aan de overheidskant merk je dat bijna elke omgevingsdienst voor alle functies vacatures heeft openstaan en dat de uitstroom nu nog aanhoudt. Je moet als adviseur erachteraan blijven bellen; doe je dat niet  dan belandt de aanvraag ergens in een la of onderaan de stapel. Een reactie op je aanvraag na meer dan 3 maanden is echt niet vreemd meer. Daar ben je als adviseur nu ook drukker mee dan eerder.

Milieu is een onderwerp wat veel speelt, maar er wordt bijna niemand meer voor opgeleid. Toen ik ging studeren hadden bijna alle universiteiten een milieukunde-opleiding. Een groot deel van die studies zijn of verdwenen, veranderd naar een éénjarige master of onder de veel bredere paraplu van ‘sustainability’ gebracht. Er zijn nu maar een paar universiteiten die hier nog iets in aanbieden. De opleiding is ook breder getrokken dan milieu, terwijl milieu al een heel breed onderwerp is. Dat betekent dat je erin moet rollen via een andere baan. Gebeurt dat niet vaak genoeg, dan is het heel moeilijk om mensen voor dit vakgebied te vinden.

Gelukkig zijn er goede initiatieven om hier iets aan te doen. De Radboud Universiteit verplicht het vak duurzaamheid voor alle opleidingen in het volgende academische jaar. Veel meer studenten komen dan in aanraking met dit mooie vakgebied. Of je gaat aan de slag bij BMD Advies, genoeg collega’s die het je uit willen leggen.