RI&E? Vergeet Psychosociale arbeidsbelasting niet!

Werkdruk grootste veroorzaker van stress

Werkdruk is een groot arbeidsrisico. Een combinatie van een hoge werkdruk en te weinig rust en ontspanning kan psychische en lichamelijke klachten bij de werknemer veroorzaken en uiteindelijk tot ziekte en verzuim leiden. Door het verplicht thuiswerken tijdens de Coronaperiode zijn werknemers en werkgevers het afgelopen jaar tegen nieuwe uitdagingen aangelopen. De werknemer kan onder andere te maken krijgen met overspannenheid, burn-out, depressie en posttraumatische stressstoornissen. Werken onder hoge tijdsdruk komt vooral voor bij werknemers tussen de 25 en 35 jaar.

PSA is een arbeidsrisico dus in RI&E ermee!

In de Arbowet is PSA omschreven als de factoren die in de arbeidssituatie stress teweegbrengen, die wanneer deze negatief ervaren wordt, lichamelijke, psychische of sociale gevolgen heeft. Het gaat dan om de factoren werkdruk, werkstress, seksuele intimidatie, agressie, geweld en pesten. Juist omdat PSA evenals het werken met gevaarlijke stoffen of werken in gevaarlijke situaties een arbeidsrisico is, moet het in een Risico-Evaluatie & -Inventarisatie meegenomen worden. Daar waar inmiddels veel organisaties over een actuele RI&E beschikken, kijkt het merendeel van de werkgevers niet of nauwelijks naar de gevolgen van PSA. Machineveiligheid, of het werken met gevaarlijke stoffen: het zijn onderwerpen waar makkelijk mee te dealen is. Maar om de werkdruk aan te kaarten, moet je echt met een medewerker in gesprek. Veel werkgevers vinden dat maar eng, laat staan dat zij beginnen over bijvoorbeeld seksuele intimidatie of pesten.

Het meten van werkdruk

Ook een te lage werkdruk of het alleen thuiswerken heeft zo zijn risico’s: medewerkers die te weinig te doen hebben, geen uitdaging in hun werk zien of in hun kracht staan als ze werken in teamverband, kunnen gefrustreerd raken en psychische en lichamelijke klachten ontwikkelen. Hoewel werkdruk in alle sectoren, in alle bedrijven en onder alle werksoorten voorkomt, verschilt de mate van werkdruk vaak per branche. Dit heeft ook te maken met de kenmerken van het werk en de manier waarop het werk is georganiseerd. Werkdruk kan gemeten worden. In de RI&E wordt bijvoorbeeld gekeken naar:

• werktijden, mogelijkheden voor pauzes en verlof
• werktempo
• hoeveelheid werk en overwerk
• inhoud en zwaarte van het werk
• contacten op het werk (steun van collega’s en leidinggevenden)
• ingrijpende gebeurtenissen op het werk (ongeval, ernstig zieke collega of zelfs overlijden)

Bij het uitvoeren van de RI&E beoordelen wij voor deze PSA-factoren of er voor medewerkers een arbeidsrisico is en of het bedrijf er voldoende aandacht aan besteedt, er een beleid voor heeft en voldoende maatregelen heeft getroffen om de risico’s te voorkomen of te beperken. Wij kijken bijvoorbeeld ook hoe binnen je bedrijf omgegaan wordt met werktijden en pauzes. En of jouw collega’s ergens terecht kunnen als de werkdruk te hoog wordt.

Uitval kost gewoon geld

Een werkgever heeft volgens de Arbowet de zorgplicht om arbeidsrisico’s in de breedste zin van het woord aan te pakken. Je hebt echt wel een probleem als voor de rechter blijkt dat je onvoldoende hebt gedaan om werkstress als gevolg van te hoge PSA aan te pakken. Belangrijker is echter dat een hoge PSA gewoon niet goed is voor werknemer en bedrijf: werkstress vermindert de productiviteit en de kwaliteit van de dienstverlening en verhoogt het ziekteverzuim en de kans op ongevallen. Ziekteverzuim door werkstress kost het bedrijfsleven daarmee miljarden per jaar. Uitval leidt niet alleen tot productieverlies, het kan werkprocessen ook volledig ontregelen. Wanneer je een werknemer moet vervangen, kost het klauwen met geld om mensen in te lenen en in te werken. Terwijl je werkstress in veel gevallen kunt voorkomen door in gesprek te gaan met je medewerkers, tijdig in te spelen op signalen en maatregelen te treffen.