Gezonde en veilige werkomgeving met de arbeidshygiënische strategie

Lopen jouw collega’s op het werk gezondheids- of veiligheidsrisico’s? Niet alleen voor je collega’s, maar ook voor je bedrijfscontinuïteit is het verstandig deze risico’s te beperken. Door een veilige en gezonde werkomgeving voorkom je ongevallen en beroepsziekten en bespaar je kosten.

Aan de slag met de arbeidshygiënische strategie: risico’s vermijden en verminderen

Stap 1: Neem bronmaatregelen.

Met bronmaatregelen voorkom je gevaren of neem je de oorzaak van het probleem weg. Het spreekt voor zich dat deze maatregelen het meest effectief zijn, omdat ze het risico bij de bron aanpakken. Denk hierbij aan het vervangen van een schadelijke stof door een veiliger, minder schadelijk alternatief of het toepassen van gesloten systemen. Vervang bijvoorbeeld oplosmiddelhoudende verf door verf op waterbasis. Of schaf een nieuwe machine aan als de oude gevaarlijke situaties oplevert.

Stap 2: Zijn bronmaatregelen niet mogelijk of onvoldoende? Neem collectieve maatregelen.

Zijn bronmaatregelen redelijkerwijs niet mogelijk om technische, organisatorische of economische redenen, of nemen ze niet het hele risico weg? Dan neem je collectieve beschermende maatregelen. Of plaats bijvoorbeeld beschermkappen op machines. Verplaats een machine die geluidsoverlast geeft, of zorg voor ventilatie of een afzuiginstallatie bij stofhinder.

Stap 3: Werken collectieve maatregelen onvoldoende, dan tref je individuele maatregelen.

Voldoen de collectieve maatregelen niet, dan ga je over op individuele beschermende maatregelen. Organiseer het werk anders zodat collega’s minder risico lopen. Introduceer taakroulatie bij repeterende handelingen, of beperk bijvoorbeeld het gewicht dat collega’s in één keer moeten tillen. Of zorg voor centrale bediening van een proces vanuit een afgescheiden en besloten bedieningsruimte (operatorroom) bij geluidshinder.

Stap 4: Bestaat het risico nog steeds, dan verstrekt je persoonlijke beschermingsmiddelen.

Als laatste mogelijkheid verstrek je collega’s persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s), zoals gehoorbescherming, veiligheidshelmen en -schoenen, (las)brillen en beschermende kleding en handschoenen. Laat je goed informeren door een specialist, zodat je middelen aanschaft die jouw collega’s daadwerkelijk beschermen. Voorkom schijnveiligheid! Leveren persoonlijke beschermingsmiddelen je collega’s meer last dan gemak op, dan is het zaak om de situatie opnieuw te bekijken volgens de arbeidshygiënische strategie. Misschien kun je in stap 1 tot en met 3 andere keuzes maken, zodat jouw collega geen persoonlijke beschermingsmiddelen nodig heeft.

Let op: zorg voor een juist gebruik van de persoonlijke beschermingsmiddelen.

Onthoud dat een persoonlijk beschermingsmiddel je collega’s alleen beschermt als het juist wordt toegepast en goed wordt onderhouden. Geef je collega’s duidelijke instructies over het gebruik en onderhoud van de beschermingsmiddelen en houd hier toezicht op. Informeer je collega’s ook over de houdbaarheid van de beschermingsmiddelen. Niet alle stofmaskers zijn bijvoorbeeld herbruikbaar en veiligheidshelmen gaan maximaal 5 jaar mee.

Voorbeeld arbeidshygiënische strategie voor geluidsoverlast

1. Bronmaatregelen

Schaf machines aan die minder lawaai maken, voer constructieve aanpassingen door in bestaande machines, verplaats de machine naar buiten of besteed de werkzaamheden uit. Zijn bronmaatregelen redelijkerwijs niet mogelijk of niet haalbaar? Ga dan naar stap 2.

2. Collectieve maatregelen

Maak omkastingen om de machine of om machinedelen of plaats dempers op ventilatoren en afzuigers. Zijn deze maatregelen niet uitvoerbaar of onvoldoende? Ga verder naar stap 3.

3. Individuele maatregelen

Plaats geluidswanden of voer ruimte-akoestische aanpassingen door, zoals plafondsystemen en akoestische baffles (verticaal hangende geluidsabsorberende elementen). Of plaats cabines om het werk in te doen. Zijn deze maatregelen niet uitvoerbaar of onvoldoende? Ga verder naar stap 4.

4. Persoonlijke beschermingsmiddelen

Bied jouw collega’s (maar ook bezoekers) gehoorbescherming aan. Laat bij voorkeur otoplastieken (op maat gemaakte oordoppen) aanmeten. Instrueer over het juiste gebruik en onderhoud en controleer hierop.

Belangrijk: voer de arbeidshygiënische strategie altijd stap voor stap uit.

In de praktijk grijpen veel ondernemers het eerst naar persoonlijke beschermingsmiddelen. Terwijl het veel effectiever is om risico’s bij de bron aan te pakken, of met collectieve of individuele maatregelen. Als dit redelijkerwijs niet mogelijk is (om technische, organisatorische of economische redenen), dan neem je een maatregel van de volgende stap. Dus eerst kijk je naar de bronmaatregelen, dan naar de collectieve maatregelen, daarna naar de individuele maatregelen en als laatste naar de persoonlijke beschermingsmiddelen. De afweging maak je op ieder niveau van de arbeidshygiënische strategie opnieuw.